بر اساس سومین گزارش انجمن تجارت الکترونیک تهران از وضعیت کیفیت اینترنت در ایران که خرداد ماه امسال که در نمایشگاه الکامپ رونمایی شد، کشور همچنان در جایگاه‌های پایینی از نظر دسترسی آزاد به اینترنت و سرعت ارتباطات قرار دارد. این گزارش که به تحلیل شاخص‌های مختلف از جمله سرعت اینترنت، فیلترینگ و تحریم‌های خارجی می‌پردازد، نشان می‌دهد که مشکلات اینترنت در ایران همچنان پایدار است و بهبود چندانی در این زمینه صورت نگرفته است.
بر اساس این گزارش، ایران در میان ۱۰۰ کشور، در رتبه ۹۵ از نظر دسترسی آزاد به اینترنت قرار دارد. این نشان می‌دهد که کاربران ایرانی، با محدودیت‌های زیادی در دسترسی به اینترنت مواجه هستند. حتی در مقایسه با کشورهایی مانند چین و کامرون، ایران وضعیت نامطلوب‌تری دارد و این موضوع باعث کاهش کیفیت ارتباطات آنلاین شده است.
سرعت اینترنت و فیلترینگ، چالش‌هایی اساسی
در شاخص سرعت اینترنت، ایران در رتبه ۹۷ از ۱۰۰ قرار گرفته است. این رتبه‌بندی نشان می‌دهد که اینترنت کشور از لحاظ سرعت با مشکلاتی جدی روبه‌رو است. بسیاری از کاربران از سرعت پایین اینترنت شکایت دارند و این مسئله تأثیر مستقیمی بر فعالیت‌های آنلاین، از جمله کسب‌وکارهای دیجیتال و آموزش مجازی، گذاشته است.
نمایندگان فنی اپراتورهای اینترنتی معتقدند که فیلترینگ گسترده یکی از عوامل اصلی کاهش کیفیت اینترنت در کشور است. این تجهیزات، که برای مسدودسازی برخی وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، سرعت و پایداری اینترنت را نیز تحت تأثیر قرار داده و مشکلاتی را برای کاربران ایجاد کرده است.
بر اساس گزارش سوم کیفیت اینترنت در ایران و در زمان انتشار آن، تغییر جدی در کاهش اختلالات اینترنتی (تا شش ماه پیش از انتشار گزارش) دیده نشده است. همچنان نزدیک به یک درصد از ارتباطات با ۵۰۰۰ وب‌سایت پربازدید کشور به‌طور کامل قطع می‌شود و بیش از ۳۲ درصد از این وب‌سایت‌ها با اختلالات نسبی یا کندی مواجه‌اند. این موضوع دسترسی کاربران به خدمات آنلاین را به شدت محدود کرده است.
فیلتر شدن ۷۳۰ وب‌سایت و محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی
بر اساس گزارش‌های ارائه‌شده، در دی‌ماه ۱۴۰۲ به‌طور میانگین ۱۳۷ دامنه وب‌سایت به شدت فیلتر شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از بین ۵۰۰۰ وب‌سایت پربازدید کاربران ایرانی، حداقل ۷۳۰ وب‌سایت به‌طور مستقیم فیلتر شده‌اند و دامنه‌های اصلی آن‌ها به آی‌پی‌های فیلترینگ منتقل می‌شوند. این فیلترینگ گسترده، دسترسی کاربران به منابع مهم را به شدت محدود کرده است.
شبکه‌های اجتماعی همچنان در محدودیت کامل به سر می‌برند. پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و واتساپ که ابزارهای مهم ارتباطی برای کاربران ایرانی به‌شمار می‌آیند، تحت تأثیر سیاست‌های فیلترینگ قرار دارند و کاربران دسترسی آزاد و بدون اختلال به آن‌ها ندارند.
گزارش‌های رسمی از پایگاه Iran FTTX نشان می‌دهد که پوشش خانوارهای تحت خدمات فیبر نوری از ۷.۵ میلیون نفر عبور کرده است. این آمار نشان‌دهنده رشد چشم‌گیری در توسعه این فناوری است. با این حال، تعداد مشترکان فعال کمتر از ۵۵۰ هزار نفر است و این مسئله نشان می‌دهد که هنوز نتایج گسترش فیبر نوری به‌طور ملموس در بهبود کیفیت اینترنت مشاهده نمی‌شود.
تحریم‌های خارجی و کارزار رفع تحریم فناوری
علاوه بر مشکلات داخلی، کاربران ایرانی با تحریم‌های خارجی نیز مواجه هستند. تاکنون حدود ۲۰۰ وب‌سایت کاربردی و مهارتی توسط کشورهای خارجی برای کاربران ایرانی مسدود شده‌اند. این تحریم‌ها دسترسی به منابع آموزشی و حرفه‌ای را برای بسیاری از افراد محدود کرده و بر رشد مهارت‌های دیجیتال و حرفه‌ای آن‌ها تأثیر منفی گذاشته است. بر همین اساس، انجمن تجارت الکترونیک تهران، کارزاری را با عنوان کارزار رفع تحریم فناوری به راه انداخته تا بتواند به این شرایط ناعادلانه پایان دهد.