انجمن تجارت الکترونیک تهران، سومین گزارش کیفیت اینترنت در ایران را در آخرین روز از بیست و هفتمین نمایشگاه الکامپ، منتشر کرد. نیما قاضی، حمیدرضا احمدی و پویا پیرحسین‌لو به عنوان اعضای انجمن به ارائه این گزارش پرداختند.
در ابتدا نیما قاضی رئیس هیئت‌مدیره انجمن ضمن خوشامدگویی به مدعوین، بابت به تعویق افتادن نشست و ناهماهنگی‌های پیش‌آمده عذرخواهی کرد. او اظهار داشت: ما برخلاف دفعات قبل سعی کردیم این گزارش را با هماهنگی یا به نحوی با یک بررسی اولیه کارشناسی با وزارت ارتباطات انجام دهیم که همین موضوع باعث شد ارائه گزارش بارها به تعویق بیفتد تا بالاخره امروز توانستیم این امر را به سرانجام برسانیم. با این وجود اینطور نیست که بشود گفت از سمت دو طرف تایید شده یا یک گزارش مشترک است. به هر حال بعد از کنترل‌های لازم و گرفتن دیتاهای دو طرف، بالاخره با نظر هیئت‌مدیره انجمن تجارت الکترونیک تهران تصمیم بر آن شد تا این گزارش را ارائه دهیم و در خدمت شما باشیم.
نیما قاضی خاطر نشان کرد: در این گزارش که در ادامه گزارش اول و دوم کیفیت اینترنت در ایران است، موضوع کیفیت اینترنت را به لحاظ فنی با روش‌های مختلف توسط کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن مورد بررسی قرار دادیم و در نهایت، درخواست‌های خود را از رئیس جمهور آینده و دولت جدید مطرح کردیم. قصد ما از ارائه این گزارش در این برهه زمانی همین است که درخواست‌های صنف تجارت الکترونیک را نسبت به زیرساخت‌های مورد نیاز این صنعت مطرح کنیم.
او ادامه داد: در این گزارش از یک روش ارزیابی جدید و یک منبع و دیتای جدید رونمایی می‌شود که به شناخت فضای اینترنت کشور کمک بزرگی می‌کند. علاوه‌براین، در این روش جدید توانستیم دسترسی‌هایی که از داخل کشور به اینترنت داریم با ارتباطات داخلی کشورهای دیگر نیز مقایسه کنیم. این موضوع هم کمک می‌کند جایگاه خود را نسبت به کشورهای دیگر و در فضای اینترنت بین‌الملل بشناسیم و هم نگاه دقیق‌تری به کیفیت اینترنت شبکه داخلی کشور داشته باشیم.
در ادامه حمیدرضا احمدی عنوان کرد: این گزارش دارای داده‌ها و آزمایش‌های زیادی است. در کل شما و تمام افرادی که در کشور زندگی می‌کنند، می‌دانند کیفیت اینترنت و کیفیت دسترسی آزاد به اطلاعات در این شش ماه اخیر تغییر چشمگیری نداشته است.
او ادامه داد: همانطور که در جریان هستید، سیاست گسترده فیلترینگ داخلی و همچنین تحریم‌های فناوری که از خارج ایران وجود دارد، باعث پایین آمدن کیفیت اینترنت می‌شود. نکته جالب اینجاست که این دو فرآیند به طور کامل مشابه یکدیگر عمل می‌کنند. به این معنا که یک شرکت، کاربران ایرانی را تحریم می‌کند و به هیچ ترتیبی نمی‌توانیم این موضوع را زیر سوال ببریم و درخواست بازبینی داشته باشیم.
نایب رئیس کمیسیون اینترنت و زیرساخت بیان کرد: از طرف دیگر، در داخل کشور نیز زمانی که یک سایت یا یک شبکه اجتماعی فیلتر می‌شود، دست‌مان بسته است و دلیل رسمی آن شاید در بسیاری از مواقع به طور کامل مشخص نیست و در بازبینی نیز خیلی محدود است.
سپس پویا پیرحسن‌لو به ارائه ادامه گزارش پرداخت. وی سخنان خود را اینطور آغاز کرد: همانطور که گفته شد، اگر یک سمت پایین بودن کیفیت اینترنت را از تحریم‌ها بدانیم، سوی دیگر آن که تاثیر زیادی بر این موضوع دارد از محدودیت‌ها و اصرار بر تداوم مقابله فنی با فیلترشکن‌ها است. در واقع چنانچه ما بخواهیم تمام این گزارش را در دو جمله خلاصه کنیم، جمله اول شامل تاثیر تحریم‌ها و کنش‌های کم اثر برای رفع تحریم‌ها است و جمله دوم بحث محدودیت‌ها و اصرار بر تداوم مقابله فنی با فیلترشکن‌ها است. مساله‌ای که انگار در سطوح بالا جرات بیان آن وجود ندارد که مقابله با فیلترشکن‌ها از طریق روش‌های فنی امکان‌پذیر نیست و تداوم تلاش‌های فنی منجر به اختلالات گسترده در شبکه و اینترنت شده است. این اختلالات گسترده باعث شده تجربه کسب‌وکارها و مردم درمورد کیفیت اینترنت بسیار پایین باشد.
او خاطر نشان کرد: ما در طی گزارش به تفصیل توضیح خواهیم داد که تلاش‌های فنی چگونه منجر به بروز این اختلالات می‌شود و محدودیت‌های گسترده به چه نحوی باعث شده اینترنت ایران با اینترنت دیگر نقاط جهان قابل‌مقایسه نباشد.
پیرحسین‌لو با اشاره به سه گزارش تهیه‌شده از سوی انجمن عنوان کرد: اگر به سه گزارش موجود و رتبه‌بندی که قرار است تعیین شود برگردیم، ما در این گزارش معیار اصلی خود را بر روی گوگل crUX گذاشتیم. گوگل crUX تجربه کاربر ایرانی را می‌سنجد و برای درک تجربه بارگذاری صفحات وب از سوی کاربر ایرانی معیار بسیار خوبی است. حسن این روش نسبت با سایر روش‌ها این است که تفاوتی ندارد کاربر در حال استفاده از فیلترشکن باشد یا خیر. در هر صورت تشخیص می‌دهد یک کاربر ایرانی است و در تمام گزارش و تحلیل‌هایی که داریم، این امکان وجود دارد تا متوجه چگونگی تجربه کاربران ایرانی شویم.
رئیس کمیسیون اینترنت و زیرساخت در خصوص رتبه ایران در زمینه کیفیت اینترنت توضیح داد: در این رتبه‌بندی، ایران در بین ۱۰۰ کشور برتر اقتصاد دنیا رتبه ۹۰ را به خود اختصاص داده است. ما گزارش اول را بر اساس ۱۰۰ کشور انجام دادیم، گزارش دوم را برای تطبیق‌پذیر بودن داده‌ها بر اساس ۵۰ کشور تقلیل دادیم و با توجه به اینکه در گزارش سوم مرجع اصلی crUX است، توانستیم دوباره به ۱۰۰ کشور افزایش دهیم. در واقع ۱۰۰ کشور اول دنیا را بر اساس تولید ناخالص ملی در نظر گرفتیم و با توجه به اینکه انتظار می‌رود ایران در زمینه تولید ناخالص ملی رتبه ۴۰ تا ۴۵ اول را داشته باشد، اما متاسفانه رتبه ۹۰ را به خود اختصاص داده است. سپس محدودیت را به آن اضافه کردیم و رتبه ایران به ۹۶ رسید. در واقع چهار کشوری هم که بالاتر از ایران قرار گرفته‌اند، داده‌ای در رابطه با محدودیت‌ها‌ی‌شان وجود نداشت. به این ترتیب چنانچه ۲۲ کشوری که داده‌ای در زمینه محدودیت آن‌ها نداشتیم را حذف کنیم، کشور ما پایین‌ترین رتبه را در لیست به دست خواهد آورد و بعد از آن دو کشور دیگر یعنی چین و کامرون قرار می‌گیرند و به لحاظ کیفیت اینترنت، پایین‌ترین سطح کیفی را دارند.
او ادامه داد: به این گزارش بخش جالبی را اضافه کردیم، با این مضمون که در شش ماه گذشته چه تغییراتی اتفاق افتاده است. ما سعی کردیم همانطور که نقاط ضعف اینترنت را بررسی می‌کنیم، نقاط قوت و بهبود را نیز مورد بررسی قرار دهیم و بتوانیم به نتایج مثبتی که به دست‌آمده‌اند بازخوردهای مثبت بدهیم.
پیرحسین‌لو تصریح کرد: در مورد بدترین اتفاقی که در شش ماه اخیر رخ داده شاید بتوان به قطع یک‌هفته‌ای IPv6 اشاره کرد که هیچ‌گونه پاسخ و توضیحی در این زمینه وجود نداشت. در فروردین و اردیبهشت ماه به دلیل حملات گسترده DDos اختلالات زیادی را پشت سر گذاشتیم و Twitch نیز فیلتر شد. علاوه‌براین، بحث محدودیت‌های Iran access همچنان وجود دارد.
او عنوان کرد: طی این یکسال انجمن تجارت الکترونیک تهران در تلاش است تا از راه فرهنگی، نامه‌نگاری و گفت‌وگو با مراکز تصمیم‌گیری، به مخالفت با این محدودیت‌ها بپردازد. در نهایت محدودیت‌های Iran access نه تنها کمتر نشد، بلکه در مجموع افزایش یافت. اما در مورد اتفاق‌های خوب باید به گسترش شبکه فیبر نوری اشاره کرد که جلوتر در خصوص مزایای طولانی‌مدت آن در کشور توضیح خواهم داد. بهترین پروژه‌ای که در سه سال اخیر توسط وزارت ارتباطات اتفاق افتاد و شاهد رشد چشمگیری در آن بودیم، گسترش شبکه فیبر نوری بوده است. همچنین رتبه کشور در Speedtest بهبود یافت.
پیرحسین‌لو در مورد اینکه چه کسی باید راجع به اینترنت ایران و کیفیت اینترنت پاسخ‌گو باشد، گفت: گرافی را داریم که مجدد از گزارش قبلی آوردیم تا فراموش نکنیم و بدانیم هر کدام از این بخش‌ها، نهادهای مختلفی هستند و حتما باید مطالبه‌گری را از تمام نهادها ادامه دهیم. قوه قضائیه، مجلس شورای اسلامی، دولت، شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی امنیت ملی در تصمیم‌گیری‌های مختلف دخیل هستند. باید دقیق راجع به این موضوعات مطالبه‌گری کنیم تا بهبود کیفیت اینترنت در کشور رقم بخورد. ما تلاش می‌کنیم هر شش ماه گزارش کیفیت اینترنت در ایران را منتشر کنیم، اما اتفاق مهم این است که این‌بار انتشار این گزارش به طور غیرقابل‌پیش‌بینی با انتخابات ریاست جمهوری همزمان شد. بنابراین تصمیم گرفتیم که سه خواسته شفاف خود را از کاندیداهای ریاست جمهوری سوال کنیم و امیدواریم که دو کاندیدایی که به مرحله دوم انتخابات آمده‌اند، امروز خیلی شفاف و دقیق راجع به این سه خواسته شفاف انجمن تجارت الکترونیک تهران به عنوان نماینده بخشی از اقتصاد دیجیتال و بخش خصوصی پاسخ دهند.
حمیدرضا احمدی در این نشست به موضوع خود فیلتری داخلی نیز اشاره کرد. عضو انجمن تجارت الکترونیک تهران در این زمینه گفت: خود فیلتری داخلی و iran access کردن بسیاری از سرویس‌ها، شبیه گل به خودی است و داریم دسترسی سایت‌های داخلی را به خارج از ایران می‌بیندیم. در خیلی از مواقع دلیل این موضوع را امنیتی می‌دانند، اما بارها توضیح دادیم که به لحاظ فنی نه تنها کمکی به افزایش امنیت وب‌سایت داخلی نمی‌کند، بلکه باعث پایین آمدن کیفیت امنیت این سایت‌ها هم می‌شود.
در پایان گزارش، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران با تاکید بر اینکه وضعیت اینترنت کشور بسیار خراب است و مقدار زیادی از این موضوع به دلیل فیلترینگ، تجهیزات فیلترینگ و اتفاقاتی است که در این حوزه رخ می‌دهد عنوان کرد: ما در گزارش دوم تحلیل نهادهای تاثیرگذار بر اینترنت را ارائه دادیم و در این گزارش تصحیح کردیم شخصی که در تمام این نهادها مشترک است و مهم‌ترین تاثیرگذاری را بر روی فیلترینگ دارد، رئیس جمهور است. بنابراین، در پایان ارائه این گزارش از کسانی که برای موضوع اینترنت اهمیت قائل هستند، دعوت می‌کنم روز جمعه به نحوی که صلاح می‌دانند در انتخابات شرکت کنند و رئیس جمهور مناسبی که برای تغییر شرایط اینترنت عزم دارد را انتخاب کنند.